انواع چرخ دنده صنعتی و مقایسه آن ها

چرخ دنده صنعتی، قطعه دایره ای شکل و چرخان هستند که برای انتقال گشتاور و سرعت از یک محور یا شفت به شفت دیگر استفاده می شوند. هر چرخ دنده از تعدادی دندانه که روی یک محور دایره ای قرار گرفته اند، تشکیل شده است که تعیین کننده نوع چرخ دنده و در نهایت نوع گیربکس صنعتی هستند. جهت نیرو، سرعت و گشتاور گیربکس را می توان با استفاده از چرخ دنده های مختلف تغییر داد.

انواع چرخ دنده های صنعتی مهم

به صورت کلی، انواع چرخ دنده صنعتی عبارتند از:

• چرخ دنده ساده
• چرخ دنده هلیکال یا مارپیچ
• چرخ دنده مخروطی
• ماردون و چرخ دنده حلزونی
• چرخ دنده شانه ای یا رک و پینیون

دسته بندی فوق بر اساس شکل ظاهری و نحوه تولید چرخ دنده ها انجام گرفته است.

چرخ دنده ساده

چرخ دنده ساده که با نام چرخ دنده خار، دندانه دار یا Spur Gear نیز شناخته می شود، یکی از پر کاربردترین انواع چرخ دنده صنعتی است که دارای بدنه ای دایره ای شکل بوده و دندانه های آن به صورت مستقیم بریده شده و به موازات محور چرخ دنده و در یک راستا قرار گرفته اند. با توجه به کاربرد مد نظر، چرخ دنده های ساده را می توان با سایر چرخ دنده ها ترکیب کرده و در گیربکس های خورشیدی به کار گرفت.

چرخ دنده های خار امکان تحمل بار محوری کمی داشته و نمی توانند برای سرعت های بسیار بالا و حمل بار زیاد استفاده شوند؛ با این حال راندمان بالایی دارند. یکی دیگر از معایب این چرخ دنده ها، صدای زیاد آن ها در سرعت های نسبتاً بالا است.

چرخ دنده ساده را معمولاً از جنس برنج، فولاد و در بعضی موارد از پلاستیک، پلی کربنات و … تولید می کنند. همچنین دو نوع فرعی از چرخ دنده های خار وجود دارد که عبارتند از:

1. چرخ دنده خارجی: این چرخ دنده در سطح خارجی سیلندر خود دارای دندانه است. اگر دو چرخ دنده خارجی با یکدیگر جفت شوند، در جهت مخالف همدیگر حرکت می کنند. 
2. چرخ دنده داخلی: چرخ دنده های خار داخلی، دارای دندانه هایی در سطح داخلی سیلندر خود هستند؛ چرخ دنده های خارجی درون چرخ دنده های داخلی قرار می گیرند و با همدیگر حرکت می کنند.